męczennik
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
17 czerwca

Życiorys św. Nikandera z Dorostorum
Święty Nikander z Dorostorum jest wspominany razem ze św. Marcjanem. Wiemy tylko, że był żołnierzem. Podczas prześladowań chrześcijan za Dioklecjana wyrzekł się kariery wojskowej, co zostało odebrane jako dezercja. Niekandera postawiono przed namiestnika. Na rozprawie była też obecna żona Nikandera – Daria (w niektórych przekazach uważana również za świętą, ale nie wymieniana w nowym Martyrologium Romanum). Zwróciła się ona do męża, aby go zachęcić do męczeństwa, ale namiestnik gwałtownie jej przerwał wołając: Ucisz się zła kobieto! Dlaczego nalegasz, żeby twój mąż umarł? Daria odpowiedziała: Nie chcę jego śmierci, ale aby żył w Bogu, aby nigdy nie umarł. Sędzia przeinaczył znaczenie słów kobiety i dał do zrozumienia, że w rzeczywistości Daria szukała sposobu na pozbycie się Nikandera i poślubienie innego mężczyzny. Jeśli tak podejrzewasz, rozkaż im, żeby najpierw mnie zabili – powiedziała Daria. Namiestnik zaproponował Nikanderowi wyrzeczenie się wiary w celu ratowania życia, na co ten odpowiedział: Pragnę życia nieśmiertelnego, a nie przemijającej egzystencji na tym świecie. Dobrowolnie oddaję Ci swoje ciało; Zrób z nim, co ci się podoba. Jestem chrześcijaninem!
Namiestnik nakazał wrzucić więźnia do lochu i zawiesił obrady. Nikander spędził dwadzieścia dni w wąskiej dziurze bez powietrza i światła. Następnie ponownie postawiono go przed namiestnikiem. Nikander ponownie odmówił wykonania edyktu cesarskiego, a namiestnik oświadczył, że jest zobowiązany wykonać rozkazy cesarza i przeprosił więźnia za konieczność skazania go na śmierć przez ścięcie. Nikander wyraził swą wdzięczność tymi słowami: Pokój Tobie, miłosierny sędzio. Następnie został ścięty. Miało to miejsce około 297 roku. Męczeńskiej śmierci dostąpił w Durostorum (dzisiejsza Silistra w Bułgarii).
W martyrologiach łacińskich wspominano go pod dniem 5 czerwca. Dzięki legendom greckim i łacińskim jego kult szerzył się w odległych prowincjach cesarstwa, najbardziej zaś zadomowił się w Samnium i w Egipcie. Tam też później uważano go za męczennika z własnego terenu i wspominano w rozmaitych terminach, zwłaszcza 8 i 17 czerwca. W Egipcie lokalizowano jego męczeństwo w Thmuis, natomiast w Italii – w Atinie i Venafro.
Nowe Martyrologium Romanum wspomina św. Nikandera i św. Marcjana razem w dniu 17 czerwca.
Patronat
Święty Nikander z Dorostorum jest patronem włoskiego miasta Venafro.
Modlitwa do św. Nikandera z Dorostorum
Wszechmogący, wieczny Boże, z Twoją pomocą święty Nikander aż do śmierci walczył w obronie wiary, spraw za jego wstawiennictwem, abyśmy z miłości ku Tobie cierpliwie znosili wszelkie przeciwności i ze wszystkich sił dążyli do Ciebie, bo Ty jesteś prawdziwym życiem. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.