papież, męczennik
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
13 sierpnia
Życiorys św. Poncjana
Święty Poncjan pochodził z rzymskiego rodu Calpurnia. Biskupem Rzymu został 21 lipca 230 roku. Jego pontyfikat przypadł na czas kontynuacji schizmy związanej z wyborem antypapieża Hipolita. Papież Poncjan wprowadził do liturgii: Confiteor – Spowiadam się…, Dominus vobiscum – Pan z wami oraz śpiew psalmów. Synod rzymski pod jego przewodnictwem potwierdził ekskomunikę filozofa i teologa greckiego Orygenesa, ogłoszoną przez synody aleksandryjskie w 230 i 232 roku.
W 234 roku cesarz Maksym Trak zerwał z tolerancją religijną i rozpoczął prześladowanie chrześcijan. Zesłał papieża Poncjana i antypapieża Hipolita wraz z innymi duchownymi do kamieniołomów na Sardynię. Poncjan jako pierwszy abdykował – prawdopodobnie po to, aby umożliwić wybór swojego następcy, 28 września 235 roku, co jest pierwszą dokładnie zapisaną datą w historii papiestwa w Katalogu Liberiusza z IV wieku.
Pogodzony z Hipolitem zmarł na wygnaniu w 235 roku. Według Deposito martyrum umarł 13 sierpnia. Ciało Poncjana zostało sprowadzone do Rzymu i pochowane przez papieża Fabiana w nowych biskupich katakumbach Kaliksta.
W 1909 roku w katakumbach św. Kaliksta, w krypcie papieży, znaleziono grób św. Poncjana z napisem: Poncjan, biskup, męczennik. Na początku wspomnienie Poncjana było obchodzone 19 listopada. Po reformie kalendarza rzymskiego przeniesiono jego rocznicę na dzień uchodzący za jego dies natalis (narodziny dla nieba) czyli 13 sierpnia. W Martyrologium Romanum Poncjan wspominany jest razem ze św. Hipolitem.
Modlitwa do św. Poncjana
Wszechmogący Boże, niech sławne męczeństwo świętego Poncjana, papieża, pomnoży naszą miłość ku Tobie i umocni w naszych sercach wiarę. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.