mnich
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
11 stycznia
Życiorys św. Teodozjusza Cenobiarchy
Święty Teodozjusz Cenobiarcha urodził się około 424 roku w Mogariasssos w Kapadocji (dzisiejsza Turcja). Jako młodzieniec przybył do Palestyny, by tam szukać właściwego sobie sposobu życia i zdążać do doskonałości chrześcijańskiej. Przez pewien czas przebywał w klasztorze przy wieży Dawida, następnie przeniósł się do klasztoru Kathisma i Metopy. W końcu osiadł jako pustelnik w pieczarze położonej niedaleko szlaku wiodącego z Jerozolimy do Betlejem.
Wkrótce wokół Teodozjusza zaczęli gromadzić się uczniowie, więc utworzył z nimi duży ośrodek zakonny. Pozostali mnisi, podobnie jak Teodozjusz, mieszkali w pobliskich pieczarach, które zostały przystosowane do użytku. Niedaleko swoich pieczar mnisi zakładali domy starców, hospicja i warsztaty rzemieślnicze. W ten sposób powstało niemal całe mnisie miasto, które z czasem nazwano imieniem Teodozjusza. On sam mianowany został w 494 roku przez patriarchę jerozolimskiego Salustiusza naczelnym przełożonym wszystkich ośrodków życia cenobitycznego (zakonnicy żyjące we wspólnocie, w przeciwieństwie do pustelników) w okolicy Jerozolimy.
Zwierzchnictwo nad eremitami powierzone zostało mieszkającemu niedaleko św. Sabie. Teodozjusz i Saba byli jednomyślni i zgodni. Razem zwalczali monofizytyzm. Stawali również w obronie uciskanej ludności i interweniowali u cesarza Atanazego I.
Teodozjusz Cenobiarcha zmarł 11 stycznia 529 roku. Ośrodek życia cenobitycznego założony przez Teodozjusza działał jeszcze długo i promieniował na duży obszar Ziemi Świętej aż do XV wieku. W ikonografii święty przedstawiany jest jako stary mnich w szatach wielkiej schizmy. Ma długą (w niektórych ujęciach sięgającą kolan), siwą brodę. Ręce ma w modlitwie złożone na piersi bądź oburącz trzyma zwój. Niekiedy, gdy jest rozwinięty, czytamy na nim napis: Troszczcie się o siebie i swoje stado.
Patronat
Święty Teodozjusz Cenobiarcha jest patronem wytwórców pilników.
Modlitwa do św. Teodozjusza Cenobiarchy
Boże, dzięki Twojej łasce święty Teodozjusz wytrwale naśladował Chrystusa ubogiego i pokornego, spraw za jego wstawiennictwem, abyśmy wiernie trwając w naszym powołaniu osiągnęli doskonałość, której wzór nam zostawiłeś w swoim Synu Jezusie Chrystusie. Który żyje i króluje na wieki wieków. Amen.