kapłan, zakonnik, doktor Kościoła
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
28 stycznia
Życiorys św. Tomasza z Akwinu
Święty Tomasz urodził się w 1225 roku na zamku Roccasecca niedaleko Akwinu (Włochy). Był synem rycerza. Wychowywał się w klasztorze Monte Cassino. Studiował w głównych ośrodkach nauki tamtych czasów. Podczas studiów w Neapolu wstąpił do zakonu dominikanów, co spotkało się z dezaprobatą rodziny. Wszelkimi sposobami, włącznie z dwuletnim aresztem domowym, próbowano zmienić jego decyzję, ale bezskutecznie. Dalsze studia odbył w Kolonii, gdzie przyjął święcenia kapłańskie. Wykładał na macierzystych uczelniach, w Rzymie oraz na dworze papieża Urbana IV.
Wsławił się szczególnie niewinnością życia oraz wiernością w zachowywaniu reguł zakonnych. Właściwe Zakonowi zadanie, jakim jest służba Słowu Bożemu w dobrowolnym ubóstwie, znalazło u niego wyraz w długoletniej pracy teologicznej – w gorliwym poszukiwaniu prawdy, którą należy nieustannie kontemplować i przekazywać innym. Dlatego wszystkie swoje zdolności oddał wyłącznie na służbę prawdy. Sam starał się ją posiąść, skądkolwiek by pochodziła i ogromnie pragnął dzielić się nią z innymi.
Odznaczał się pokorą oraz szlachetnym sposobem bycia. Kaznodzieja, poeta, ale przede wszystkim wielki myśliciel, człowiek niezwykłej wiedzy, którą umiał połączyć z niemniej wielką świętością. W swej skromności kilkakrotnie odmawiał propozycji zostania biskupem.
Stworzył zwarty system nauki filozoficznej i teologii katolickiej, zwany tomizmem. Wywarł głęboki wpływ na ukierunkowanie zachodniej myśli chrześcijańskiej. Jego spuścizna naukowa obejmuje dziesiątki tomów. Zadziwia w nich uniwersalizm podejmowanych zagadnień, głębia i prostota wyjaśnień, błyskotliwość myśli. Szczególną czcią Tomasz otaczał Chrystusa Zbawiciela, zwłaszcza na krzyżu i w tajemnicy Eucharystii, co wyraził w tekstach liturgicznych. Płonął również synowską miłością do Najświętszej Maryi Panny.
Tomasz zmarł w dniu 7 marca 1274 roku w drodze do Lyonu, podążając na sobór. Papież Jan XXII zaliczył go do grona świętych 18 lipca 1323 roku. Papież św. Pius V ogłosił go 11 kwietnia 1567 roku piątym doktorem Kościoła zachodniego. Papież Leon XIII ustanowił go 4 sierpnia 1880 roku patronem wszystkich uniwersytetów i szkół katolickich. Wzywany jest także jako opiekun podczas sztormów.
W ikonografii św. Tomasz przedstawiany jest w białym habicie dominikańskim, w czarnej kapie i białym szkaplerzu. Jego atrybutami są: anioł, gołąb, infuła u nóg, której nie przyjął, kielich, kielich z Hostią, księga, laska, model kościoła, monogram IHS, monstrancja, pióro pisarskie, różaniec, słońce na piersiach, które symbolizuje jego Boską inspirację. Jego znakiem jest także Chrystus w aureoli.
Drogi św. Tomasza z Akwinu
Warto jeszcze dodać, że według św. Tomasza za istnieniem Boga przemawia pięć argumentów, nazywanych drogami (łac. via – droga):
- jeśli istnieje ruch, to istnieje pierwszy poruszyciel – Bóg (łac. ex motu)
- jeśli każda rzecz ma swą przyczynę, istnieje pierwsza przyczyna sprawcza – Bóg (łac. ex ratione causae efficientis)
- jeśli byty przygodne nie istnieją w sposób konieczny (pojawiają się na świecie i przemijają), musi istnieć byt konieczny – Bóg (łac. ex possibili et necessario)
- jeśli rzeczy wykazują różną doskonałość, to istnieje byt najdoskonalszy – Bóg (łac. ex gradibus perfectionis)
- jeśli celowe działanie jest oznaką rozumności, to ład i porządek w działaniu bytów nieożywionych, lub pozbawionych poznania, świadczą o istnieniu Boga, kierującego światem nieożywionym. (łac. ex gubernatione rerum).
Myśli św. Tomasza z Akwinu
„Poznajemy Boga przez to, że wiemy, iż nie wiemy, czym jest Bóg.”
„Kochać kogoś, to pragnąć jego szczęścia.”
„Trzeba twardo stąpać po ziemi, aby dojść do nieba.”
„Więcej się uczę pod moim krzyżem, niż z wszystkich książek.”
„Sprawiedliwość to mocna, stała wola oddawania każdemu tego, co mu się należy.”
„Nie ma nic w umyśle, czego nie byłoby przedtem w zmysłach.”
„Lepiej jest iść słuszną drogą potykając się, niż wielkimi krokami błądzić po bezdrożach. Kto kuleje na słusznej drodze, idzie wprawdzie powoli, ale zbliża się do celu. Ktokolwiek zaś błądzi po bezdrożach, im szybciej podąża, tym bardziej oddala się od celu.”
Czy wiesz, że…
św. Tomasz umiał łączyć niezwykłą wiedzę z niemniej wielką świętością. Powiedziano o nim, że „między uczonymi był największym świętym, a między świętymi największym uczonym”.
Modlitwa do św. Tomasza
Boże, źródło mądrości, dzięki Twojej łasce święty Tomasz z Akwinu gorliwie dążył do świętości i odznaczał się głębokim poznaniem prawd objawionych, spraw, abyśmy zrozumieli jego naukę i naśladowali jego czyny. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
Modlitwa św. Tomasza o dar mądrości
Stwórco niewypowiedziany! Ty czynisz zrozumiałym język niemowląt,
Ukształtuj i mój język i wlej w moje usta łaskę swego błogosławieństwa.
Daj mi jasność rozumienia, zdolność zapamiętywania, łatwość uczenia się,
dokładność wyjaśniania i omawiania.
Gdy rozpoczynam – pouczaj mnie, gdy rozwijam i wyjaśniam – kieruj mną,
gdy dokończę – dopełnij łaską zrozumienia.
Ty, który jesteś prawdziwym Bogiem i człowiekiem, dawaj mi smak Bóstwa i dobrego człowieczeństwa.
Amen.
Patronat
Święty Tomasz z Akwinu jest patronem dominikanów, księgarni, studentów, teologów, uniwersytetów i szkół katolickich.
Galeria zdjęć
