Antoni Maria Zaccaria

kapłan

Wspomnienie w Martyrologium Romanum:

5 lipca

Życiorys św. Antoniego Marii Zaccarii

Święty Antoni Maria Zaccaria urodził się w Kremonie (Włochy) w 1502 roku. W kilka miesięcy po urodzeniu stracił ojca. Pozostał jedynie pod czułą opieką matki. Po ukończeniu miejscowych szkół udał się do Padwy, gdzie w 1524 roku uwieńczył doktoratem studia medyczne. Po ukończeniu studiów powrócił do Kremony i jako człowiek świecki zajął się katechizacją ubogiej młodzieży przy kościele Św. Witalisa, który stał obok rodzinnego pałacu Zaccariów.

Równocześnie pracował intensywnie nad własnym uświęceniem. W roku 1528 przyjął święcenia kapłańskie i od razu oddał się gorliwej pracy duszpasterskiej. Głosił zagubionemu światu duchowość wymagającą, trudną i ascetyczną. Za duchowego mistrza i przewodnika obrał św. Pawła Apostoła i z jego listów czerpał zapał do pracy nad przemianą ludzkich dusz i serc. Nawoływał do życia zgodnego z przesłaniem Ewangelii i do nieustannego podążania ku Bogu przez miłość bliźniego. Wskazywał Jezusa Chrystusa jako stały punkt odniesienia dla historii świata i dla ludzkich serc. Rozwinął kult Krzyża i Eucharystii, skutecznie wprowadzając w Kościele zwyczaj bicia w dzwony w każdy piątek o godzinie trzeciej po południu na pamiątkę męki i śmierci Chrystusa oraz nabożeństwo czterdziestogodzinne polegające na adoracji Najświętszego Sakramentu kolejno w różnych kościołach miasta.

W Kremonie istniało już wtedy bractwo Wiecznej Mądrości, które założyła przy klasztorze sióstr augustianek Archangela Panigarola. Po jej śmierci bractwo zaczęło upadać. Pod kierunkiem Antoniego nabrało ono nowego rozmachu. Co więcej, przerodziło się w trzy rodziny zakonne, które poświęcił on św. Pawłowi Apostołowi: Synowie św. Pawła, zatwierdzeni przez Rzym pod nazwą Zgromadzenie Księży św. Pawła; zakon żeński Zgromadzenie Sióstr Anielanek św. Pawła i ludzi świeckich – Małżonkowie św. Pawła.

Największą sławą okrył Antoniego zakon męski, który od kościoła św. Barnaby, przy którym się zawiązał, otrzymał popularną nazwę barnabitów. Zakon zatwierdził papież Klemens VII w 1533 roku. Zakon żeński otrzymał zatwierdzenie od papieża Pawła III w 1535 roku. Zwano je popularnie barnabitkami. Związek trzeci, który można by nazwać III zakonem barnabitów, czy raczej tercjarzami, miał za zadanie mobilizować ludzi świeckich, żyjących w rodzinach do akcji apostolskich.

Następne lata Antoni spędził w Mediolanie, gdzie zakładał domy swoich instytucji. Aby zachęcić ludność Mediolanu do czynienia pokuty, zorganizował akt publicznej pokuty. Na czele pokutników szli jego duchowi synowie i córki. To podziałało pozytywnie na lud, który licznie włączał się do tej praktyki publicznego zadośćuczynienia Panu Bogu za masowe odstępstwa od wiary. Znaleźli się jednak tacy, którzy upatrywali w tej praktyce wynaturzenie ascezy chrześcijańskiej, a nawet objawy herezji. Odbyły się w Rzymie dwa procesy (1534-1535 i 1537), z których Antoni wyszedł obronną ręką.

Dla ożywienia ducha religijnego św. Antoni wprowadził praktykę „15 piątków”. Na dźwięk dzwonów o godzinie, w której Pan Jezus poniósł śmierć, w kościołach zbierał się lud. Tam odbywało się nabożeństwo z kazaniem pasyjnym. Pragnieniem Antoniego było, aby wiernym stale przypominać, za jaką cenę zostali odkupieni, i aby według tego kształtowali swoje życie chrześcijańskie. Dlatego też nabożeństwa te były połączone ze spowiedzią.

Antoni wyróżniał się także szczególnym nabożeństwem do Eucharystii. Wbrew przyjętemu i zakorzenionemu wtedy zwyczajowi zachęcał wiernych do częstej, a nawet do codziennej Komunii świętej. Była to nowość bardzo śmiała, gdyż w tamtych czasach Komunię świętą przyjmowaną raz w tygodniu ganiono jako zbyt częstą. Antoniemu przypisuje się również wprowadzenie 40-godzinnego nabożeństwa adoracji Najświętszego Sakramentu, wystawionego w monstrancji.

Antoni wyniszczony pracą apostolską, zmarł w wieku zaledwie 37 lat, 5 lipca 1539 roku. Jego ciało pochowano w Mediolanie w kościele św. Pawła, należącym do barnabitów. W roku 1891 przeniesiono je do kościoła św. Barnaby. Do dziś gromadzi się przy jego grobie wielu pielgrzymów.

Beatyfikował go papież Pius IX w 1849 roku, a kanonizował w 1897 roku papież Leon XIII. W ikonografii Święty przedstawiany jest między innymi w towarzystwie św. Pawła Apostoła, do którego miał szczególne nabożeństwo. Bywa również ukazywany z monstrancją w ręku,  z krzyżem w ręku, jako wielki czciciel Męki Pańskiej, oraz z lilią w ręku, ponieważ nazywano go aniołem w ludzkim ciele. Jego atrybuty to: hostia, kielich, lilia.

Myśli św. Antoniego Maria Zaccarii

Recepta Antoniego Marii Zaccari na świętość:

• • Dbaj o serce, to znaczy czcij Eucharystię – serce Kościoła.
  • Regularnie spożywaj pokarm duchowy, a więc rozważaj Ewangelię i Listy św. Pawła.
  • Oddaj się modlitwie nie tylko rano i wieczorem, lecz także w innych porach dnia. W jakiejkolwiek jesteś pozycji, to jest w łóżku lub nie, klęcząc lub siedząc. Zawsze przed rozpoczęciem pracy, również w jej trakcie, przez dłuższą lub krótszą chwilę.
  • W modlitwach i rozważaniach staraj się rozpoznać swoje wady główne, a zwłaszcza tę najważniejszą. „Starając się zniszczyć tę główną, dołóż wszelkich starań, aby wykorzenić również pozostałe wady”.
  • Koncentruj myśli na Ukrzyżowanym – po to, abyś umiał naśladować Jego miłosierdzie.

Czego uczy nas św. Antoni Maria Zaccaria dziś?

Kardynał Józef Ratzinger z okazji 500-lecia urodzin św. Antoniego napisał słowa, które doskonale wyrażają myśl, czego możemy się nauczyć dziś od tego pobożnego kapłana. Święty  Antoni Maria Zaccaria, urodzony dokładnie pięć wieków temu, zasługuje na ponowne odkrycie w całej swej moralnej wielkości i ze względu na odwołanie się do podstawowych wartości chrześcijaństwa oraz nieustającą lekcję ewangelicznego radykalizmu. Całe jego krótkie, ale jakże intensywne życie, najpierw jako świeckiego młodzieńca, lekarza i katechety, potem  kapłana i zakonnika, było zdominowane przez to, co liturgia z 5 lipca nazywa „przewyższającym wszystko poznaniem Jezusa Chrystusa”, i przeniknięte „szaleństwem krzyża”, które przejął w szkole „uczonego Pawła”, obranego za mistrza i wzór życiowy.

Modlitwa do św. Antoniego Marii Zaccarii

Panie, nasz Boże, spraw, abyśmy w duchu świętego Pawła Apostoła posiedli przewyższające wszystko poznanie Jezusa Chrystusa, którym obdarzony święty Antoni Maria, niestrudzenie głosił w Kościele słowo zbawienia. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.

Galeria zdjęć