męczennik
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
14 stycznia
Życiorys św. Potyta z Sardynii
Święty Potyt jest postacią mało znaną. Urodził się prawdopodobnie w Sardicy (współcześnie Sophia w Bułgaria) w II wieku. Według późnej i mało wiarygodnej pasji był trzynastoletnim chłopcem. Po zapoznaniu się z nauką chrześcijańską młody Potyt uwierzył i przyjął chrzest święty. Kiedy dowiedział się o tym jego ojciec, który był poganinem, chciał swoim gniewem i ojcowskimi groźbami odwieść syna od wiary w Chrystusa, ale jego wysiłki okazały się daremne. Pod wrażeniem niezłomności wiary swego syna, ojciec także uwierzył i stał się chrześcijaninem.
Podanie głosi, że Potyt uzdrowił z trądu żonę senatora, a także uwolnił od opętania córkę cesarza Antonina. Ten zamiast okazać wdzięczność potraktował chłopca nieludzkim okrucieństwem. Za jego stanowcze wyznanie wiary w Chrystusa i za odmowę złożenia ofiary pogańskim bogom, którym cesarz przypisał uzdrowienie swojej córki, polecił wyrwać mu język i oślepił go. Po długich torturach Potyt został w końcu ścięty. Nie wiemy dokładnie kiedy poniósł śmierć męczeńską, ale posiadamy stosunkowo wczesne oznaki jego kultu.
Warto dodać, że niektórzy badacze odwołują się do średniowiecznego pomieszania Sardicy z Sardynią, aby potwierdzić, że św. Potyt został zamęczony w południowych Włoszech, biorąc pod uwagę rozprzestrzenianie kultu w Apulii, a następnie na Sardynii.
Do tej wersji przyczynił się fragment starożytnego łacińskiego passio, który wskazywał, że męczeństwo miało miejsce pomiędzy granicą Sannio i Apulii (starożytnego historycznego regionu południowych Włoch) w pobliżu dopływu rzeki Ofanto.
Kult był również szeroko rozpowszechniony w Neapolu, Kapui i Benevento, gdzie znajdują się również kościoły poświęcone temu męczennikowi. Jego relikwie, dopiero później, zostały przeniesione na Sardynię.
Potyt wspominany był 13 stycznia, ale najnowsze Martyrologium Romanum wymienia go w dniu 14 stycznia słowami: Wspomnienie świętego Potyta, męczennika, który po wielu cierpieniach na Sardicy w Dacii, obecnie w Bułgarii, jak to zostało przekazane, zmarł jako męczennik przebity mieczem.
Modlitwa do św. Potyta
Wszechmogący i miłosierny Boże obchodzimy dzień zwycięstwa Twojego męczennika Potyta, któremu dałeś nieugiętą stałość w cierpieniach, otocz nas swoją opieką i wybaw od zasadzek nieprzyjaciół. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
Patronat
Święty Potat z Sardynii jest patronem miasta i diecezji Tricarico (Matera) oraz Ascoli Satriano (Foggia).