apostoł, męczennik, postać biblijna
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
30 listopada
Życiorys św. Andrzeja Apostoła
Święty Andrzej Apostoł pochodził z Betsaidy (Izrael), ale mieszkał w Kafarnaum ze swym bratem św. Piotrem. Początkowo należał do grupy uczniów Jana Chrzciciela. Pod jego wpływem poszedł za Chrystusem, gdy Ten przyjmował chrzest w Jordanie. Andrzej przyprowadził też do Jezusa swego brata Piotra o czym informuje nas Jan Ewangelista: Nazajutrz Jan znowu stał w tym miejscu wraz z dwoma swoimi uczniami i gdy zobaczył przechodzącego Jezusa, rzekł: «Oto Baranek Boży». Dwaj uczniowie usłyszeli jak mówił, i poszli za Jezusem. Jezus zaś odwróciwszy się i ujrzawszy, że oni idą za Nim, rzekł do nich: «Czego szukacie?» Oni powiedzieli do Niego: «Rabbi – to znaczy: Nauczycielu – gdzie mieszkasz?» Odpowiedział im: «Chodźcie, a zobaczycie». Poszli więc i zobaczyli, gdzie mieszka, i tego dnia pozostali u Niego. Było to około godziny dziesiątej. Jednym z dwóch, którzy to usłyszeli od Jana i poszli za Nim, był Andrzej, brat Szymona Piotra. Ten spotkał najpierw swego brata i rzekł do niego: «Znaleźliśmy Mesjasza» – to znaczy: Chrystusa. I przyprowadził go do Jezusa (J 1, 35-41). Andrzej był pierwszym uczniem powołanym przez Jezusa do grona apostołów. Jednak nie od razu poszedł za Jezusem. Po tym pierwszym spotkaniu w pobliżu Jordanu wrócił jeszcze do Galilei do swoich zajęć.
Powołanie Apostołów Andrzeja i Piotra
Właśnie przy codziennej pracy Jezus powołał go jeszcze raz, o czym również dowiadujemy się z kart Ewangelii: Gdy (Jezus) przechodził obok Jeziora Galilejskiego, ujrzał dwóch braci, Szymona, zwanego Piotrem i brata jego, Andrzeja, jak zarzucali sieć w jezioro: byli bowiem rybakami. I rzekł do nich: «Pójdźcie za Mną, a uczynię was rybakami ludzi». Oni natychmiast zostawili sieci i poszli za Nim (Mt 4, 18-20). W Ewangeliach św. Andrzej występuje jeszcze dwa razy. Pierwszy, gdy przed cudownym rozmnożeniem chleba wskazał Jezusowi chłopca, który miał pięć chlebów jęczmiennych i dwie ryby (por. J 6, 5. 8-9). I drugi raz, gdy wraz z Filipem przedstawia Chrystusowi pogan, którzy chcieli go poznać (por. J 12, 20-22).
Natomiast mniej informacji mamy o jego działalności po Zesłaniu Ducha Świętego. Według tradycji, św. Andrzej głosił Dobrą Nowinę w różnych krajach, zwłaszcza w okolicach Morza Czarnego i w Grecji. Według apokryfu Dzieje Andrzeja miał on nauczać i dokonać wielu cudów (nawet wskrzeszania zmarłych) w miejscach, do których dotarł: w Poncie i Bitynii (dzisiaj zachodnia Turcja) oraz w Tracji (Bułgaria), Scytii (dolny bieg Dunaju) i Grecji. Tam też, w Patras, 30 listopada 65 lub 70 roku, przeżegnawszy zebranych wyznawców, został ukrzyżowany głową w dół na krzyżu w kształcie litery X. Wyrok ten przyjął z wielką radością, nawet miał powiedzieć: O, dobry krzyżu, od dawna upragniony, weź mnie od ludzi i zwróć mnie mojemu Mistrzowi! Cerkiew prawosławna uważa, że św. Andrzej umierał aż trzy dni, bo do krzyża został przywiązany, a nie przybity. W ten sposób chciano wydłużyć jego cierpienie. Apostoł przez cały ten czas w obecności tłumu wyznawał wiarę w Chrystusa, pouczał zebranych, jak należy wierzyć i jak cierpieć za wiarę.
Relikwie św. Andrzeja w 375 roku ze czcią przeniesiono do Konstantynopola, a w 1208 roku dostały się do Amalfi we Włoszech. Jego kult, podobnie jak i innych apostołów, szybko rozwijał się w całym Kościele. Jest orędownikiem zakochanych, wspomaga w sprawach matrymonialnych i wypraszaniu potomstwa. Jest także patronem wielu państw, miast i diecezji.
W ikonografii przedstawiany jest jako starszy mężczyzna o gęstych, siwych włosach i krzaczastej, krótkiej brodzie. Jako apostoł nosi długi płaszcz. Czasem ukazywany jako rybak w krótkiej tunice. Powracającą sceną w sztuce sakralnej jest chwila jego ukrzyżowania. Atrybutami świętego Apostoła są: krzyż św. Andrzeja w kształcie litery X, księga, ryba, sieć.
Czy wiesz, że…
liturgia bizantyjska określa św. Andrzeja Apostoła przydomkiem Protokleros, to znaczy pierwszy powołany? Natomiast dla prawosławnych św. Andrzej jest jednym z najważniejszych świętych, nazywają go Apostołem Słowian ponieważ według ich tradycji Apostoł dotarł nad Dniepr i Don i jest założycielem Kijowa.
Patronat
Święty Andrzej Apostoł jest patronem prawosławia, Słowian, archidiecezji warmińskiej, Austrii, Bułgarii, Burgundii, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Niemiec, Rosji, Sycylii, Szkocji, Ukrainy, małżeństw, rybaków, wędkarzy, wioślarzy, rycerzy, sprzedawców ryb, rzeźników, żeglarzy, marynarzy, kobiet w ciąży, producentów lin i żagli, szczęśliwych małżeństw. Jest też wzywany w konwulsjach, przeciw gorączce, w bólach szyi i gardła, przeciw krztuścowi.
Modlitwa do św. Andrzeja Apostoła
Wszechmogący Boże, święty Andrzej apostoł był głosicielem Ewangelii i pasterzem Twojego Kościoła, pokornie Cię prosimy, aby nieustannie wstawiał się za nami. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
Galeria zdjęć
