biskup, męczennik
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
19 września
Życiorys św. Januarego z Neapolu
Święty January jest postacią mało znaną. Urodził się około 270 roku. Wiadomo, że był biskupem Benewentu (Włochy). Według dokumentu z V wieku, kiedy wybuchło prześladowanie chrześcijan za cesarza Dioklecjana, został aresztowany jego diakon Sozjusz. January udał się do więzienia, aby go pocieszyć. Towarzyszyli mu diakoni: św. Festus i św. Dezyderiusz. Wszystkich aresztowano. Kiedy nie chcieli złożyć ofiary bożkom, namiestnik Drakoncjusz skazał ich na pożarcie przez dzikie niedźwiedzie w amfiteatrze. Zawleczono ich do miasta Puteoli. Przeciwko tak okrutnemu wyrokowi zaprotestowali: św. Prokul, diakon, i dwie osoby świeckie – św. Eutyches i św. Akucjusz – wszyscy zostali skazani na śmierć. Ponieważ jednak byli oni obywatelami rzymskimi, nie mogli zginąć jak January i jego diakoni na arenie, ale zostali wyprowadzeni na rynek i tam ich publicznie ścięto.
Bardzo dawne dokumenty liturgiczne dowodzą, że wszyscy ponieśli śmierć za wiarę tego samego dnia, to jest 19 września 305 roku. Dokładniejsze badania wykazały jednak, że każdy męczennik poniósł śmierć na innym miejscu: January, Festus i Dezyderiusz – w Benewencie, Sozjusz – w Miseno, a Prokul, Eutyches i Akucjusz – w Puteoli.
O jego wczesnym kulcie Januarego świadczy list Uraniusza o śmierci św. Paulina z Noli. Święty Jan z Neapolu przeniósł relikwie świętego męczennika do katakumb neapolitańskich w pobliżu Puteoli. W latach 413-432 znajdowały się one w grobowcu pewnego znakomitego obywatela, który zamieniono potem na kaplicę. W roku 831 książę Benewentu, Sikone, po zdobyciu Neapolu zabrał relikwie Januarego do Benewentu i umieścił je w kościele Matki Bożej Jerozolimskiej. W roku 1154 król Wilhelm I dla bezpieczeństwa przeniósł je na Monte Vergine. Znaleziono je pod ołtarzem głównym w roku 1480 i w kilka lat potem przeniesiono do Neapolu. Znajdują się one do dziś w miejscowej katedrze.
25 lutego 1964 roku arcybiskup Neapolu, kardynał Alfons Castaldo, dokonał kanonicznego badania relikwii św. Januarego. Znaleziono napis, stwierdzający ich autentyczność. Kilkakrotnie w ciągu roku powtarza się tam tak zwany cud św. Januarego. Obok relikwii znajdują się dwie hermetycznie zamknięte ampułki z zakrzepłą krwią Januarego. Krew została zebrana przez wiernych w czasie męczeńskiej śmierci biskupa, gdy ciało jego krwawiło po ścięciu głowy. Na oczach pielgrzymów zakrzepła krew Januarego, blisko czaszki w relikwiarzu, staje się płynna i pulsująca, jakby świeżo wylana. Zjawisko to jest notowane od XIV wieku. Kościół urzędowo o tym zjawisku się nie wypowiedział. Kilkakrotnie zaś ponawiane badania zdają się wskazywać, że fakt ten ma charakter nadprzyrodzony.
W ikonografii święty January z Benewentu przedstawiany jest w stroju biskupim z paliuszem lub w tunice i płaszczu. Jego atrybutami są: fiolki z krwią w dłoniach aniołów, gałązka palmowa, korona, krzyż biskupi trzymany przez anioła, lwy u jego stóp, miecz.
Patronat
Święty January z Neapolu jest patronem Neapolu, włoskiej federacji stowarzyszeń pacjentów mających problemy z krzepnięciem krwi, krwiodawców, złotników i włoskich emigrantów.
Modlitwa do św. Januarego z Neapolu
Boże, Ty dajesz nam obchodzić wspomnienie świętego Januarego, męczennika, spraw, abyśmy mogli razem z nim radować się wiecznym szczęściem. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.