męczennicy
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
12 listopada
Wspomnienie w Polsce:
13 listopada
Pierwsi Męczennicy Polski
W roku 1000 odbył się w Gnieźnie słynny zjazd, który zaowocował dla Polski wieloma ustaleniami. Między innymi zapadła decyzja, aby założyć klasztor, którego misją miała być ewangelizacja Słowian. Bolesław Chrobry i Otton III porozumieli się w tej sprawie ustalając, że część organizacyjną na terenie kraju weźmie na siebie Bolesław, natomiast znalezieniem misjonarzy i sfinansowaniem projektu miał zająć się cesarz. Otton przedstawił tę ideę w klasztorze w Pereum (dziś Pereta pod Rawenną we Włoszech), gdzie przebywał jego krewniak, św. Bruno z Kwerfurtu, wierny towarzysz św. Wojciecha.
Pomysł tak spodobał się Brunonowi, że od razu zaczął zachęcać do niego swojego współbrata, Benedykta. Jednak ówczesny przełożony klasztoru św. Romuald nie chciał się zgodzić na wyjazd mnichów. Dopiero po interwencji Ottona III opat wyraził zgodę na wyjazd do Polski dwóch braci: Benedykta i Jana. Tak więc pod koniec 1001 roku zakonnicy wyruszyli do Polski, a Bruno otrzymał nominację na biskupa misyjnego.
Król Bolesław Chrobry na nowy klasztor wyznaczył erem we wsi Święty Wojciech koło Międzyrzecza. Pierwszymi Polakami, którzy przyłączyli się do Benedykta i Jana byli Mateusz i Izaak – nowicjusze i rodzeni bracia, oraz Krystyn (zwany też Kryspinem).
Święci Pierwsi Męczennicy Polski
Nocą z 10 na 11 listopada 1003 roku zbójcy napadli na klasztor i zamordowali zakonników. Pierwsze ciosy mieczem otrzymał Jan, po nim zginął Benedykt. Izaaka zamordowano w celi obok. Mateusz zginął przeszyty oszczepami, gdy wybiegł z celi w stronę kościoła. Mieszkający oddzielnie Krystyn próbował jeszcze bronić klasztoru, ale i on podzielił los towarzyszy. Prawdopodobnie był to napad rabunkowy, ponieważ zakonnicy otrzymali od króla Bolesława Chrobrego środki w srebrze na prowadzenie misji.
Męczeńska śmierć św. Benedykta z Benewentu, św. Jana z Wenecji, św. Mateusza, św. Izaaka i św. Krystyna uświęciła początki wiary chrześcijańskiej w narodzie polskim. Już w 1004 roku papież Jan XVIII zaliczył ich w poczet świętych męczenników. Kult Pięciu Braci Męczenników stawał się coraz bardziej powszechny, rozszerzał się na kolejne kraje Europy. Przyczynił się do tego św. Brunon z Kwerfurtu, który w 1006 roku napisał Żywot Pięciu Braci Męczenników.
Relikwie Męczenników były złożone w Gnieźnie, skąd w 1038 roku zrabował je i wywiózł do Pragi czeski książę Brzetysław, umieszczając je w katedrze św. Wita. Biskup Jan Lubrański w 1508 roku uzyskał u papieża Juliusza II urzędowe zatwierdzenie kultu Pięciu Braci Męczenników i w dwanaście lat później sprowadził część relikwii z Pragi. Umieszczono je uroczyście w jednej z kaplic katedry poznańskiej. 11 listopada 1536 roku relikwie męczenników w metalowej trumience sprowadzono z Poznania do Kazimierza Biskupiego i umieszczono je w ołtarzu św. Anny. Od roku 1966 roku drugim ośrodkiem kultu męczenników jest kościół w Międzyrzeczu, gdzie przeniesiono część relikwii. W 2003 roku relikwie Pięciu Braci Męczenników zostały sprowadzone do parafii pod ich wezwaniem w Gorzowie Wielkopolskim.
Wspomnienie Pięciu Braci Męczenników obchodzono od XI wieku 10 listopada, w dniu ich narodzin dla nieba (dies natalis). Następnie przesunięto je na 12 listopada i w tym terminie wspomina ich nowe Martyrologium Romanum. W późniejszych czasach benedyktyni obchodzili uroczystość 2 grudnia, wymieniając jednak tylko Benedykta i Jana. W Polsce wspomnienie Męczenników przypada na dzień 13 listopada. W ikonografii Pięciu Braci Męczenników przedstawianych jest w białych habitach kamedulskich lub w habitach benedyktyńskich.
Patronat
Pierwsi Męczennicy Polski są patronami diecezji zielonogórsko-gorzowskiej oraz miasta Międzyrzecza (od 2003 r.).
Modlitwa do Pierwszych Męczenników Polski
Boże, Ty uświęciłeś początki wiary w narodzie polskim krwią świętych męczenników Benedykta, Jana, Mateusza, Izaaka i Krystyna, wspomóż swoją łaską naszą słabość, abyśmy naśladując Męczenników, którzy nie wahali się umrzeć za Ciebie, odważnie wyznawali Cię naszym życiem. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
Litania do Pierwszych Męczenników Polski
Kyrie eleison. Chryste eleison, Kyrie eleison.
Chryste, usłysz nas. Chryste, wysłuchaj nas.
Ojcze z nieba, Boże, zmiłuj się nad nami.
Synu, Odkupicielu świata, Boże,
Duchu Święty, Boże,
Święta Trójco, Jedyny Boże,
Święta Maryjo, módl się za nami.
Święty Wojciechu,
Święty Benedykcie, wodzu Chrystusowej misji do ojców naszych,
Święty Benedykcie, z gorliwością bezgraniczną sprawie Bożej oddany,
Święty Benedykcie, pierwszy pustelniku kraju naszego,
Święty Janie, anielską gorliwością jaśniejący,
Święty Janie, uśmiech i dobroć rozdający,
Święty Janie, zaufaniem Bogu i pokojem bogaty,
Święty Izaaku, na drodze do kapłaństwa przewodniku młodzieży,
Święty Izaaku, hymnem radości witający śmierć męczeńską,
Święty Izaaku, pierwociny i świętych naszego narodu,
Święty Mateuszu, wierny w braterstwie aż do męczeństwa,
Święty Mateuszu, uciekający się po ratunek do Jezusa,
Święty Mateuszu, na progu świątyni życie oddający w ofierze,
Święty Krystynie, młodzieńcze z tutejszej wioski, naszej ziemi ozdobo,
Święty Krystynie, usługujący przy stole i przy ołtarzu,
Święty Krystynie, sługo w chwale niebieskiej z możnymi zrównany,
Święci Męczennicy, łaskami i cudami ongiś wsławieni, módlcie się za nami.
Święci Męczennicy, patronowie zielonogórsko-gorzowskiej diecezji,
Święci Męczennicy, naszej diecezji opiekunowie niebiescy,
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, przepuść nam, Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, wysłuchaj nas, Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad nami.
P: Niech Święci cieszą się w chwale.
W: Niech się radują w miejscu odpocznienia.
Módlmy się
Boże, któryś krwią świętych męczenników, Benedykta, Jana, Izaaka, Mateusza i Krystyna poświęcił zasiew wiary w Narodzie Polskim, wspieraj nas ich przykładem i modlitwą do wyznawania imienia Twego. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
Galeria zdjęć
