Michał Archanioł

archanioł, postać biblijna

Wspomnienie w Martyrologium Romanum:

29 września

[ez-toc]

Pismo św. i tradycja o św. Michale Archaniele

Święty Michał Archanioł w Starym Testamencie występuje trzy razy w Księdze Daniela, gdzie ukazany jest jako jeden z pierwszych książąt (Dn 10, 13), który przybywa z pomocą prorokowi; w Dn 10, 21 jako szczególny przywódca narodu wybranego (książę, wódz), oraz w Dn 12, 1 gdzie jest nazwany wielkim księciem/przywódcą w sensie najwyższego przywódcy wojsk anielskich, który jako opiekun narodu wybranego wystąpi w obronie pobożnych Izraelitów prześladowanych przez Antiocha IV.

W Nowym Testamencie pojawia się dwa razy. Pierwszy raz w Apokalipsie św. Jana Apostoła jako stojący na czele Aniołów wiernych Bogu, zwyciężą i wyrzuca z nieba Smoka (szatana) i zbuntowanych aniołów (Ap 12, 7nn). Natomiast drugi raz pojawia się w Liście św. Judy (Jud 1, 9), gdzie jest przedstawiony jako archanioł, który według tradycji judaistycznej oznacza Anioła wyższego chóru spełniającego wobec ludzi nadzwyczajne posłannictwo w historii zbawienia (do Archaniłów tradycja chrześcijańska zalicza także wspominanych 29 września św. Gabriela i św. Rafała, natomiast tradycja judaistyczna zna imiona wielu innych jak: Uriel, Raguel, Sarakiel itd.).

Święty Michał Archanioł stoi u wezgłowia umierających, którym następnie towarzyszy w drodze do wieczności. Łączy się z tym jego patronat nad kaplicami cmentarnymi. W ikonografii przedstawiany jest z wagą do odmierzania dobrych uczynków. Zaś symbolem dobrych uczynków jest złoto i dlatego jest też patronem złotników i rytowników.

Kult św. Michała Archanioła w Kościele wschodnim

Kult św. Michała istnieje nieprzerwanie od początku chrześcijaństwa. Pierwsze chrześcijańskie centrum kultu św. Michała Archanioła znajdowało się w Azji Mniejszej we Frygii, w Cherotopa, w pobliżu miasta Kolosy.Miało tu miejsce pierwsze znane w świecie chrześcijańskim objawienie św. Michała Archanioła w połowie I wieku. W tym rejonie znajdowało się także sanktuarium w Chone, które od IV wieku było licznie nawiedzane przez pielgrzymów. Kolejne wielkie centrum kultu św. Michała Archanioła znajdowało w Konstantynopolu i w jego okolicach. Poza Azją Mniejszą kult św. Michała Archanioła rozwijał się także w Egipcie, zwłaszcza w Aleksandrii. Na domach mieszkalnych, zwłaszcza w Egipcie i Syrii umieszczano często trzy greckie litery: X M Γ, które stanowią skrót trzech świętych imion: Chrystus, Michał, Gabriel. O wielkim kulcie świadczy też fakt, że św. Michał Archanioł miał jako jedyny z Aniołów swoje patronalne święto, które w zależności od rejonu było obchodzone: 7 kwietnia,  6 i 9 czerwca, 5 sierpnia, 6 i 9 września, 8 listopada, 8 grudnia. W Etiopii Archaniołowi Michałowi poświęcony był 12 dzień każdego miesiąca.

Święty Michał Archanioł w Kościele zachodnim

W Kościele Zachodnim najstarsze ślady kultu spotykamy już z początku V wieku we Włoszech, zwłaszcza w Syrakuzach na Sycylii i w Rzymie, następnie w Mediolanie, Rawennie, Genui, Piacenzy, Peruggi i Spoletto. W połowie V stulecia przy via Solaria został wybudowany kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła, który z czasem zyskał miano bazyliki. Rocznice jej poświęcenia obchodzono 29 września. Pod koniec V i z początkiem VI powstały w Rzymie oraz Umbrii kolejne kościoły i oratoria poświęcone wielkiemu Księciu Niebieskiemu. Niestety wiele miejsc kultu św. Michała Archanioła na terenie Włoch już dziś nie istnieje. Najsławniejszą budowlą wzniesioną ku jego czci jest kościół i klasztor na Mont-Saint-Michel we Francji oraz Góra Gargano (Monte Sant’Angelo) we Włoszech, gdzie miały miejsce objawienia św. Michała Archanioła pod koniec V wieku.

Ojciec Święty Jan Paweł II, odwiedzając Sanktuarium na Górze Gargano 24 maja 1987 roku powiedział, że przybył tam, aby uczcić św. Michała Archanioła i błagać go o pomoc dzisiaj, kiedy tak trudno jest dawać autentyczne świadectwo chrześcijańskie bez popadania w kompromisy i łatwe przystosowania. Podkreślił także, że demon nadal działa we współczesnym świecie: Ta walka przeciwko złemu duchowi, która znamionuje św. Michała Archanioła, toczy się także dzisiaj, ponieważ zły duch wciąż żyje i działa w świecie. Rzeczywiście: zło, które w nim jest widoczne, nieład, który spotyka się w społeczeństwie, niespójność człowieka, wewnętrzne pęknięcie, którego jest ofiarą, są nie tylko następstwami grzechu pierworodnego, lecz także skutkiem niegodziwego i mrocznego działania szatana.

Rozwój kultu św. Michała Archanioła na ziemiach polskich

W Polsce kult św. Michała Archanioła został przyjęty już na początku państwa i chrześcijaństwa. Już w XI-XII wieku ku jego czci były wzniesione świątynie w najważniejszych wówczas ośrodkach politycznych i religijnych państwa, jak: Gniezno, Poznań, Wrocław, Płock i Kraków (Wawel i Skałka). W następnych stuleciach liczba kościołów pod wezwaniem św. Michała Archanioła wzrastała, szczególnie na Śląsku i na wschodnich terenach Polski. Szczególny rozwój kultu przypada na XVII i XVIII wiek. Powstawały kolejne świątynie, zakładano różnego rodzaju bractwa i stowarzyszenia. Powstały ważne ośrodki kultu św. Michała Archanioła we Lwowie (obecnie Ukraina), Lublinie i Nieświeżu (obecnie Białoruś). Niestety po utracie przez Polskę niepodległości kult zaczął słabnąć. Dopiero na początku XX wieku doszło do ponownego ożywienia kultu św. Michała Archanioła, do czego przyczynił się bł. Bronisław Markiewicz, wspaniały wychowawca ubogich dzieci i młodzieży i założyciel dwóch Zgromadzeń zakonnych (męskiego i żeńskiego) św. Michała Archanioła. Zgromadzenie szerzy dziś kult św. Michała Archanioła razem z założonym wielotysięcznym Ruchem Czcicieli i Rycerzy św. Michała Archanioła.

Patronat

Święty Michał Archanioł jest patronem Zgromadzeń św. Michała Archanioła, złotników, rytowników, aptekarzy, tokarzy, pracowników banków, ołowników i cynowników, radiomechaników, umierających i dobrej śmierci, policjantów i żołnierzy.

Czego uczy nas św. Michał Archanioł dziś?

Święty Michał Archanioł uczy nas przede wszystkim walki ze wszystkim tym, co jest złe i nie podoba się Bogu. Niech jego zawołanie: Któż jak Bóg! stanie się także hasłem sztandarowym naszego życia, abyśmy zawsze czynili wszystko na większą chwałę Bożą.

Modlitwa do św. Michała Archanioła

Święty Michale Archaniele, Książę i Wodzu zastępów anielskich, przybywaj na pomoc ludziom zagrożonym przez moce ciemności. Zostaliśmy stworzeni na obraz Boga, odkupieni życiem, śmiercią i zmartwychwstaniem Jezusa Chrystusa, a przez chrzest staliśmy się świątynią Ducha Świętego.

Uproś nam łaskę wierności, byśmy tej godności w sobie strzegli, nawet w najcięższych pokusach szatańskich. W Tobie, święty Michale, Kościół ma swego Stróża i Obrońcę.

Ty prowadzisz ochrzczonych do niebieskiej szczęśliwości. Błagaj Boga, Dawcę Pokoju, aby zniweczył moc szatana, siewcy zamętu i nie dozwolił mu trzymać ludzi w niewoli grzechu, ani szkodzić Kościołowi.
Obrońco chwały Najwyższego! Zanieś nasze prośby do Boga i wyjednaj nam Jego miłosierdzie. Amen.

Prośba do św. Michała Archanioła o pomoc w walce ze złem

Święty Michale Archaniele! Wspomagaj nas w walce, a przeciw zasadzkom i niegodziwości złego ducha bądź naszą obroną. Oby go Bóg pogromić raczył, pokornie o to prosimy, a Ty, Wodzu niebieskich zastępów, szatana i inne duchy złe, które na zgubę dusz ludzkich po tym świecie krążą, mocą Bożą strąć do piekła. Amen.

Akt poświęcenia się św. Michałowi Archaniołowi

O wielki Książę niebieski, najwierniejszy stróżu Kościoła, święty Michale Archaniele, oto ja, chociaż bardzo niegodny Twego oblicza jednak ufając Twojej dobroci, powodowany potężnym wpływem Twoich modlitw i licznymi twymi dobrodziejstwami, staję przed Tobą w towarzystwie mego anioła stróża i w obecności wszystkich aniołów niebieskich, których biorę za świadków mego nabożeństwa ku Tobie, Ciebie dziś obieram za swego szczególnego obrońcę i orędownika.

Postanawiam sobie mocno czcić Cię zawsze, bądź przy mnie przez całe życie moje, abym nigdy nie obraził Pana Boga myślą, słowem lub uczynkiem. Broń mnie przeciw wszystkim pokusom szatańskim, głównie atakującym wiarę i czystość, a w godzinę śmierci uproś pokój mej duszy i zaprowadź mnie do ojczyzny wiecznej. Amen.

Akatyst z liturgii bizantyjskiej

O pełen blasku i mocy Wodzu wojsk anielskich, bądź nam pomocą i wsparciem w dążeniu do wiecznego zbawienia. Wybaw nas od wszelkich nieszczęść i zachowaj od każdego zła, a przede wszystkim od niemoralności i upadku obyczajów. Spraw, abyśmy wzrastali w wierze, nadziei i miłości i cieszyli się Twoim potężnym orędownictwem.

Galeria zdjęć