dziewica i męczennica
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
8 października
[ez-toc]
Życiorys św. Pelagii z Antiochii
Święta Pelagia z Antiochii jest postacią mało znaną. Wiadomości o niej przekazał nam św. Jan Chryzostom. Według jego świadectwa Pelagia żyła na przełomie III i IV wieku. Dała się poznać jako gorliwa wyznawczyni Chrystusa. Miała zaledwie piętnaście lat gdy wybuchły kolejne prześladowania chrześcijan: niszczono świątynie i księgi liturgiczne, a wiernych poddawano licznym represjom, torturowano i mordowano. Niebawem ktoś złożył także donos na Pelagię, którą nakazano aresztować. Dziewczyna poprosiła wówczas przybyłych po nią żołnierzy, by pozwolili się jej ubrać do drogi. W obawie przed gwałtem weszła na dach domu i chcąc za wszelką cenę zachować swe dziewictwo, rzuciła się w dół. Poniosła w ten sposób śmierć, którą powszechnie uznano za męczeństwo. Jej wspomnienie obchodzono zawsze 8 października.
Jednak z czasem pojawiło się mniemanie, jakoby istniała także inna Pelagia, męczennica z Tarsu. Co gorsza, pomieszano naszą świętą Pelagię z Antiochii z bezimienną pokutnicą, o której w jednej ze swych homilii wspominał również św. Jan Chryzostom. Miała ona być przepiękną antiocheńską kurtyzaną, która zwiodła wielu mężczyzn i unieszczęśliwiła wiele małżeństw. W pewnym momencie zerwała ona ze swoim dotychczasowym grzesznym życiem i rozpoczęła surową pokutę.
Relację Chryzostoma w V wieku pisarz, występujący pod pseudonimem Jakub Diakon, przerobił na dramatyczną opowieść. Jej bohaterka Pelagia nosi imię Margarita albo Marina. Była ona świetną aktorką i tancerką. Ponoć biskup Nonnus przebywał kiedyś na zebraniu biskupów w Antiochii. Gdy siedzieli wszyscy przed świątynią w pewnym momencie ujrzeli orszak, w którym szczególne miejsce zajmowała roznegliżowana Pelagia. Większość zgromadzonych odwróciła wzrok. Jedynie Nonnus przyglądał się aktorce. Kiedy orszak przeszedł biskup zwrócił się do zebranych z pytaniem, czy nie urzekło ich piękno. W pierwszej chwili uznali, że po prostu się zapomniał, on jednak kontynuował: Ile czasu ta kobieta spędziła na kąpieli, strojeniu się i ozdabianiu, a potem przeglądaniu w lustrze, aby upewnić się, że wygląda idealnie, zanim wyszła publicznie pokazać się swoim wielbicielom? My nigdy nie poświęcamy tyle wysiłku, by przyozdobić nasze dusze, aby obmyć je przez pokutę i odziać w cnoty, abyśmy podobali się Bogu.
Bardzo możliwe, że Pelagii przekazano, że biskup w taki sposób skomentował jej pojawienie się. To ponoć jego modlitwy sprawiły, że wiedziona ciekawością w najbliższą niedzielę zjawiła się w świątyni, aby wysłuchać jego homilii. Kobieta była tak poruszona słowami, które usłyszała, że natychmiast się nawróciła. Wkrótce wyznała swoje winy, przyjęła chrzest i bierzmowanie. Wyzwoliła również swoich niewolników oraz rozdała majątek ubogim.
Następnie udała się do Jerozolimy i tam ukrywając się pod przybranym męskim imieniem, prowadziła surowe życie ascetyczne. Zmarła w jednej z pustelni na Górze Oliwnej około 457 roku. Według niektórych biografów, dopiero po jej śmierci odkryto kim była naprawdę.
Modlitwa do św. Pelagii z Antiochii
Boże, Ty co roku dajesz nam radość ze wspomnienia świętej Pelagii, która zostawiła świetlany przykład czystości i męstwa, niech jej zasługi wyjednają nam łaskę wierności Chrystusowi. Który żyje i króluje na wieki wieków. Amen.