diakon, męczennik, postać biblijna
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
26 grudnia
Życiorys św. św. Szczepana Protomartyra
Święty Szczepan, diakon i pierwszy męczennik, znany jest przede wszystkim z księgi Dziejów Apostolskich. Czytamy tam, że apostołowie zlecili siedmiu diakonom pieczę charytatywną w Kościele. Wśród nich na pierwszym miejscu wymieniony jest św. Szczepan (Dz 6,1-7).
Był on młodzieńcem pełnym łaski i mocy, o płomiennej wierze. Postawiony przed sanhedrynem, w natchnionych słowach wyrzucał starszym ich zatwardziałość i wyznał przed nimi swoją wiarę w Syna Bożego, Jezusa Chrystusa, Zbawiciela (Dz 6,8-7,53). Za to bluźnierstwo sanhedryn skazał go około 36 roku na śmierć przez ukamienowanie (Dz 7,54-60). Gdy zasypywał go grad kamieni, objawił mu się w samej głębi nieba blask chwały Bożej. Do ostatniej chwili modlił się za swoich zabójców. Pogrzebali go ludzie bogobojni w Bet-Gemat.
W V wieku cesarzowa Eudoksja przeniosła jego relikwie do Jerozolimy i złożyła w bazylice pod Bramą Damasceńską. W obawie przed Saracenami przeniesiono je do Konstantynopola, a następnie w 555 roku do Rzymu, do bazyliki św. Wawrzyńca, diakona i męczennika.
Opis jego śmierci męczeńskiej przez ukamienowanie sprawił, że jest patronem kamieniarzy artystów. W krajach północno-zachodniej Europy świętego Szczepana czczono jako patrona koni, stąd zwyczaj poświęcania owsa w tym dniu. Wzywany jest także w przypadku bólu głowy, kolki i opętania, a także w modlitwie o dobrą śmierć. Szczepan jest określany mianem Protomartyr – pierwszy męczennik, a jego imię włączono do kanonu rzymskiego.
W ikonografii święty Szczepan Protomartyr przedstawiany jest najczęściej w scenie kamienowania. W innych przestawieniach pojawia się jako młody diakon, a jego atrybutami są: gałąź palmowa, księga Ewangelii, kamienie.
Modlitwa do św. Szczepana
Wszechmogący Boże, obchodzimy narodziny dla nieba świętego Szczepana, pierwszego męczennika, który się modlił nawet za swoich prześladowców, daj nam naśladować jego przykład i naucz nas miłować nieprzyjaciół. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
Patronat
Święty Szczepan Protomartyr jest patronem diecezji wiedeńskiej, murarzy, kamieniarzy, woźniców, stangretów, stajennych, koni, krawców, tkaczy, stolarzy, bednarzy.