biskup i męczennik
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
28 czerwca
Życiorys św. Ireneusza z Lyonu
Święty Ireneusz z Lyonu urodził się w Smyrnie w Azji Mniejszej (obecnie Turcja) między 115 a 125 rokiem. Edukację religijną rozpoczął w Smyrnie. Jako młody chłopiec słuchał nauk św. Polikarpa ze Smyrny, który wspomniał o swoich kontaktach ze św. Janem Ewangelistą i innymi świadkami, którzy widzieli Jezusa. Studiował także grecką filozofię i literaturę.
Opuściwszy Smyrnę Ireneusz udał się do Galii, by tam głosić słowo Boże. Przez pewien czas współpracował z Pytonem, biskupem Lyonu. W 177 roku liońscy chrześcijanie wysłali go z misją do Rzymu, do papieża Eleuteriusza i to zapewne ocaliło mu życie. Ci, którzy pozostali, w większości padli ofiarą prześladowań, które rozpoczęły się w Galii w 177 roku.
Po powrocie do Lyonu Ireneusz został wybrany na biskupa. Był to dobry wybór. Ireneusz dbał o swoich wiernych, a jego płomienne kazania nawróciły na chrześcijaństwo tysiące Galów. Jego prawdziwym powołaniem pozostała jednak teologia. Dzięki głębokiej wiedzy i wierze stał się jednym z największych obrońców Kościoła przed zagrażającymi ze wszystkich stron herezjami. Spośród wielu herezji, które powstawały w pierwszych wiekach chrześcijaństwa, za najniebezpieczniejszą uznał Ireneusz gnostycyzm. Doktryna ta, mająca wielu zwolenników, mówiła, że źródłem poznania nie jest Bóg i głosiła „samoświadomość” człowieka. Znaczną część swego dzieła Adversus haereses (Przeciwko herezjom) poświęcił Ireneusz właśnie polemice z gnostycyzmem. To i inne dzieła sprawiły, że Ireneusz uznawany jest za jednego z najwybitniejszych chrześcijańskich pisarzy i intelektualistów ery przednicejskiej, a także za jednego z Ojców Kościoła.
Ireneusz poniósł śmierć męczeńską w 202 roku w Lyonie. W ikonografii przedstawiany jest w stroju biskupa rytu rzymskiego z mitrą i pastorałem. Benedykt XVI w swojej katechezie określił go mianem przede wszystkim człowieka wiary i pasterza (Ireneusz z Lyonu. Audiencja generalna, 28 marca 2007).
Myśli św. Ireneusz z Lyonu
„Rozum bez wiary błądzi”.
„Orędzie Kościoła jest wiarygodne i pewne, ponieważ w nim ukazuje się jedna droga zbawienia, wiodąca nas przez cały świat”.
Czego uczy nas św. Ireneusz z Lyonu dziś?
I dziś Kościół Chrystusowy jest narażony na wszelkiego rodzaju ataki i różne poglądy sprzeczne z doktryną katolicką. Próbują one wejść do Kościoła bocznymi drzwiami, zamieszać, narobić hałasu, zamieszać w naszych sercach i umysłach oraz na dobre zająć miejsce w kościelnych nawach. Dlatego i dziś potrzeba odważnych świadków, którzy tak jak św. Ireneusz z Lyonu będą bronić wiary katolickiej dając świadectwo swoim codziennym życiem.
Modlitwa do św. Ireneusza z Lyonu
Boże, Ty sprawiłeś, że święty Ireneusz, biskup, utwierdził prawdziwą naukę i pokój w Kościele, przez jego wstawiennictwo odnów w nas wiarę i miłość, abyśmy dążyli do zgody i jedności. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
Patronat
Święty Ireneusz z Lyonu jest patronem diecezji w Lyonie.