kapłan
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
15 sierpnia
Liturgiczne wspomnienie w Polsce:
17 sierpnia
Życiorys św. Jacka Odrowąża
Święty Jacek urodził się w Kamieniu Śląskim (Polska), w ziemi opolskiej, na krótko przed 1200 rokiem. Był synem szlachetnego rodu Odrowążów i krewnym biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża. Biskup ten ustanowił Jacka kanonikiem katedralnym, a następnie posłał za granicę do Paryża i Bolonii na studia teologiczne z zakresu prawa kanonicznego. Biskup Iwo zabrał też ze sobą Jacka podczas swojej podróży do Rzymu. Tam Jacek spotkał św. Dominika, założyciela Zakonu Kaznodziejskiego – dominikanów.
Jacek Odrowąż oraz towarzyszący mu Czesław Odrowąż i Herman, zgłosili się do Dominika i po odbyciu rocznego nowicjatu zostali przyjęci do nowo powstałego zakonu. Jacek miał wtedy około dwudziestu lat. Następnie jesienią 1222 roku bracia dominikanie przybyli do Krakowa i osiedlili się przy kościele Świętej Trójcy. Tam zaczęli zakładać sieć klasztorów i stamtąd wyruszali na akcje misyjne wśród sąsiednich ludów.
Jacek Odrowąż stał na czele jednej z grup, która na przełomie 1225/26 roku wyruszyła na północ i przychylnie powitana przez księcia Świętopełka i biskupa Michała założyła klasztor dominikański w Gdańsku. Przez wiele lat Jacek brał udział również w akcji misyjnej na Rusi (1228-1233) i w Prusach (1236-1238).
Jak głosi tradycja (źródła historyczne mówią o nim niewiele), Jacek Odrowąż nie przyjmował żadnych godności zakonnych. Skupił się na ważnych celach zakonu dominikańskiego na terenie Polski. Jego życie było przepełnione czcią dla Matki Bożej.
Zmarł w dzień Wniebowzięcia NMP – 15 sierpnia 1257 roku. Jego ciało spoczęło w dominikańskim kościele św. Trójcy w Krakowie, gdzie spoczywa do dziś. Kult św. Jacka zaczął się bezpośrednio po jego śmierci. Starania o kanonizację trwały jednak kilkaset lat i zakończyły się 17 kwietnia 1594 roku, kiedy to Klemens VIII ogłosił Jacka świętym.
Kult św. Jacka
Jacek Odrowąż jest otaczany czcią nie tylko w Polsce (zwłaszcza w Krakowie i na Śląsku), ale również w całej Europie, a także w obu Amerykach i Azji. W tradycyjnej kulturze ludowej dzień św. Jacka był na Podhalu i Spiszu świętem pasterskim. Pasterze na halach modlili się do Świętego o szczęśliwy wypas, a zielem poświęconym w uroczystość Wniebowzięcia NMP (15 sierpnia) okadzali zagrodę z owcami i szałas. W tym dniu przychodzili w odwiedziny na halę gospodarze ze wsi.
Opis życia i cudów dokonanych przez świętego Jacka (De vita et miraculis sancti Iacchonis) został opracowany przez lektora Stanisława z Krakowa w połowie XIV wieku dla potrzeb przygotowywanego procesu kanonizacyjnego.
W ikonografii Jacek Odrowąż przedstawiany jest w habicie dominikańskim, z monstrancją w jednej ręce i figurą Matki Bożej w drugiej. Związane jest to z legendą, która głosi, że kiedy Jacek Odrowąż musiał w czasie najazdu Tatarów na Kijów opuścić miasto, zabrał ze sobą Najświętszy Sakrament, aby go uchronić od zniewagi. Wtedy z wielkiej kamiennej figury miała odezwać się Matka Boża: Jacku, zabierasz Syna, a zostawiasz Matkę? Jakże Cię mogę zabrać, Matko Boża, kiedy Twoja figura jest tak ciężka? – zapytał Jacek. Jednak na polecenie z nieba, kiedy uchwycił figurę, miała okazać się bardzo lekką.
Należy jeszcze dodać, że Martyrologium Romanum wspomina go w dniu śmierci (dies natalis – narodziny dla nieba), czyli 15 sierpnia, natomiast ze względu na przypadającą na ten dzień uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, w Polsce jego liturgiczne wspomnienie przypada na dzień 17 sierpnia.
Czego uczy nas św. Jacek dziś?
W testamencie, który św. Jacek Odrowąż zostawił swoim współbraciom, prosi o pokorę, wzajemną miłość i życie w dobrowolnym ubóstwie. Takie właśnie cechy miało jego codzienne życie. Można zapytać skąd miał tyle siły i zapału? Odpowiedź nasuwa się sama, gdy popatrzymy na większość obrazów przedstawiających Świętego – to miłość do eucharystycznego Jezusa i prawdziwa cześć i nabożeństwo do Matki Najświętszej. Uczmy się zatem takiej postawy, a nasze życie będzie piękne.
Modlitwa do św. Jacka
Wszechmogący, wieczny Boże, dzięki Twojej łasce święty Jacek przez wytrwałe głoszenie Ewangelii odnowił i umocnił w wierze wiele narodów, za jego wstawiennictwem pomnóż naszą wiarę, abyśmy byli zdolni pracować dla Twojej chwały i zbawienia ludzi. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
Triduum do św. Jacka
Modlitwa wstępna
O umiłowany święty Jacku, nasz Patronie i cudotwórco, oddajemy najwyższy hołd Bogu za to, że Cię powołał do tak wielkiej świętości i postawił na ziemi śląskiej jako wzór do naśladowania. Pragniemy też oddać cześć Niepokalanej Matce Boga i naszej Królowej, której byłeś wiernym synem i którą nauczyłeś nas czcić przez Różaniec święty. Zapewniła Cię Najświętsza Maryja Panna, że o cokolwiek poprosisz Jej Syna, otrzymasz za Jej wstawiennictwem. Pragniemy wytrwale naśladować Twoje cnoty, bo wtedy odpowiemy najlepiej najmiłościwszej woli Boga względem nas. A Ty, święty Jacku, Patronie nasz, wstawiaj się za nami u Boga i wyproś nam łaski, o które Cię błagamy. Amen.
Dzień I
Święty Jacku, uproś nam silną wiarę, abyśmy zrozumieli, że Bóg jest najwyższą wartością naszego życia i celem, do którego zdążamy. Uproś nam wiarę odważną, która me załamywałaby się w trudnościach życia, wiarę żywą. która pociągałaby nasze serca do gorliwej służby Bożej, wiarę radosną, abyśmy ochoczo żyli dla chwały Bożej. Amen.
Odmówić dziesiątkę Różańca.
Dzień II
Święty Jacku, gdy podziwiamy Twój zapał apostolski i nieugiętą wolę w pracy dla Boga i ludzi, szukamy źródła Twych sił. Znajdujemy je w Twojej głębokiej czci dla Najświętszego Sakramentu. Obyśmy zrozumieli, jak wielkim skarbem jest dla nas Najświętszy Sakrament Ciała i Krwi Pańskiej. Obyśmy w trudach i cierpieniach naszego życia umacniali się udziałem w Eucharystycznej Ofierze, poprzez częstą Komunię świętą i modlitwę u stóp tabernakulum. Uproś to nam u Boga, św. Jacku, nasz Patronie. Amen.
Odmówić dziesiątkę Różańca.
Dzień III
Święty Jacku, Najświętsza Maryja Panna była dla Ciebie Matką miłości, Mistrzynią i Panią. Zawsze czciłeś Maryję i nosiłeś ze sobą Jej wizerunek, w Jej ręce składałeś swoje trudy, bo wiedziałeś, że kto złączony jest z Matką Najświętszą, ten od Boga nigdy nie odstąpi.
Błagamy Cię, święty nasz Patronie, wyproś nam większą wierność w służbie Najświętszej Dziewicy, abyśmy wzmocnili naszą miłość tu na ziemi r zdobyli wieczną chwałę w niebie. Amen.
Odmówić dziesiątkę Różańca.
Patronat
Święty Jacek jest patronem dominikanów, Krakowa, Kijowa, Wrocławia, chroni przed utonięciem i bezpłodnością, pomaga także przy porodach.