apostoł, ewangelista, postać biblijna
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
21 września
Życiorys św. Mateusza Apostoła
Święty Mateusz Apostoł, syn Alfeusza, był celnikiem w Kafarnaum (por. Mk 2,14). Celnikami pogardzano wówczas w Palestynie za ściąganie opłat na rzecz znienawidzonych Rzymian. Ich pracę rozumiano bowiem jako wysługiwanie się okupantom. Ponadto z zajmowanego stanowiska czerpali osobiste korzyści. Jezus jednak po swojemu patrząc na człowieka, gdy ujrzał Mateusza w komorze celnej pobierającego podatki, rzekł do niego: Pójdź za mną (Mt 9,9). Ten zostawiwszy wszystko, poszedł za Nim (Łk 5,27).
Być może, Mateusz już wcześniej słuchał nawoływania Jana Chrzciciela do pokuty (Łk 3,12). Tak czy inaczej poruszony łaską poszedł za Jezusem. Wyprawił też dla niego i innych przyjaciół celników ucztę, za co został skrytykowany przez faryzeuszów.
Działalność apostolską Mateusz prowadził głównie wśród rodaków w Palestynie. Dla nich też między rokiem 50 a 60 napisał Ewangelię w języku aramejskim. Ewangelia ta prawdopodobnie jeszcze przed 100. rokiem została przetłumaczona na język grecki. Mateusz ukazuje Jezusa jako obiecanego Zbawiciela świata. Dlatego okazuje on szczególną staranność w przypomnieniu tekstów proroczych o Chrystusie i ich wypełnieniu się na Jego osobie. Święty Mateusz przekazał nam też wiele szczegółów z życia i nauki Pana Jezusa, których nie przekazali inni ewangeliści.
Tradycja podaje, że głosił też Ewangelię w Etiopii oraz w kraju Partów i w Persji. Nie wiemy jednak, jaki był koniec jego apostolskiej posługi. Kościoły wschdnie i zachodnie czciły go zawsze jako męczennika. Różnice natomiast występują w terminie jego wspomnienia. Syryjczycy i Bizancjum czcili go 16 listopada; Koptowie 9 października, a Martyrologium Hieronimiańskie wspominało go 1 lub 21 maja. Na Zachodzie od IX wieku ustalił się termin zachowany do dnia dzisiejszego, tzn. 21 września.
Relikwie św. Mateusza od X wieku spoczywają w Salerno we Włoszech, na południe od Neapolu. Ikonografia najczęściej przedstawia go z księgą jego Ewangelii w towarzystwie postaci ludzkiej, często uskrzydlonej.
Patronat
Święty Mateusz Apostoł jest patronem celników, księgowych, bankowców, urzędników finansowych.
Modlitwa do św. Mateusza Apostoła
Boże, wybrałeś świętego Mateusza celnika na apostoła, spraw, abyśmy, idąc za jego przykładem i korzystając z jego wstawiennictwa, mogli zawsze trwać przy Tobie. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.