prorok, postać biblijna
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
3 grudnia
Życiorys św. Sofoniasza
Święty Sofoniasz należy do grona proroków mniejszych. Prawdopodobnie należał do pokolenia Judy i miał królewski rodowód, gdyż pierwszy werset jego księgi wymienia wśród jego przodków niejakiego – króla judzkiego. Jego działalność przypada na lata 638-608 przed Chrystusem, czyli czasy panowania Jozjasza. Tak więc był rówieśnikiem proroka Jeremiasza, choć zapewne był od niego starszy. Chociaż najprawdopodobniej Sofoniasz już umarł, gdy Jozjasz podjął się reformy religijnej, to prawdą jest, że jego proroctwo pomogło stworzyć podwaliny pod to religijne przebudzenie.
Księga Sofoniasza ma tylko trzy rozdziały. Prorok potępia grzechy ówczesnego społeczeństwa, zwłaszcza pychę, z której rodzi się niewiara, łączenie kultu Jahwe z tradycjami pogańskimi, brak zaufania i bunt. Wszystko to prowadzi do bałwochwalstwa i grzechów wobec innych. Prawdziwymi winowajcami w sferze społecznej są urzędnicy, sędziowie i kupcy, natomiast w sferze religijnej – kapłani i fałszywi prorocy. Zachęca do porzucenia praktyk pogańskich w kulcie i chce pogłębienia życia religijnego, sprawiedliwości i pokory. Sofoniasz zapowiada w swojej księdze upadek królestwa Judy za jego zepsucie i bałwochwalstwo, które Bóg ukarze w Dniu Jahwe. Będzie to dzień strasznego sądu nad wszystkimi narodami. Jednocześnie głosi nadejście nowego królestwa opartego na pokorze.
W ikonografii prorok Sofoniasz jest przedstawiany jako stary człowiek z siwą brodą, odzianym w szaty prorocze i sandały. Prawą ręką błogosławi, natomiast w lewej trzyma zwój z jednym z fragmentów swego proroctwa. Najczęściej są to słowa: Wesel się, córko Syjonu, wykrzyknij radośnie, Izraelu! Raduj się i wykrzyknij radośnie z całego serca, Córko Jeruzalem! (So 3,14).
W synaksariach bizantyjskich czczono go w dniu 3 grudnia. Tego samego dnia wspominało go martyrologium syryjskie. Natomiast Koptowie czcili go 4 lipca. W dawnych martyrologiach łacińskich nie był wspominany. Wymienia go dopiero Baroniusz pod dniem 3 grudnia i tak wspomina go też najnowsze Martyrologium Romanum.
Modlitwa do św. Sofoniasza
Wszechmogący Boże, niech przykłady Twoich świętych pociągają nas do lepszego życia, spraw, abyśmy nieustannie naśladowali czyny świętego Sofoniasza, proroka, którego pamięć czcimy. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.