opat
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
11 lipca
Życiorys św. Benedykta z Nursji
Święty Benedykt urodził się około 480 roku w Nursji (Włochy), w zamożnej rodzinie. Podczas studiów w Rzymie zrażony rozwiązłością, żył przez pewien czas we wspólnocie pustelników w Afille (Enfide) w Górach Sabińskich, a następnie udał się do pustelni pod Subiaco. Mieszkał tam obok niego pustelnik, św. Roman, który pouczył go o ascezie chrześcijańskiej.
W 529 roku Benedykt udał się na Monte Cassino i założył tam wielkie opactwo, które stało się ośrodkiem życia religijnego w Europie. Tutaj napisał Regułę, która stała się podstawą dla wszystkich następnych klasztorów benedyktyńskich. Już w roku 589 istniał na Lateranie w Rzymie klasztor benedyktyński, a jeden z mnichów benedyktyńskich – Grzegorz Wielki – został w 590 roku papieżem. Klasztory benedyktyńskie i ich szkoły były centrami kultury i kształcenia. Już pod koniec VI wieku benedyktyni prowadzili misje w Anglii.
Święty Benedykt zmarł 21 marca około 547 roku na Monte Cassino i tam został pierwotnie pochowany obok swojej siostry bliźniaczki św. Scholastyki. 11 lipca (prawdopodobnie 673 lub 703 roku) jego ciało przeniesiono do Fleury-sur-Loire (od tej pory Saint-Benoît-sur-Loire) do tamtejszego klasztoru benedyktyńskiego. Inne badania wykazują, że jego ciało pozostało na Monte Cassino, ponieważ podczas odbudowy klasztoru po II wojnie światowej, odkryto w 1950 roku pod głównym ołtarzem miejsce pochówku z kośćmi, które prawdopodobnie należały do św. Benedykta. Relikwie znajdują się do dzisiaj w bawarskim klasztorze Benediktbeuern, który przez długi czas był centrum kultu Benedykta i ważnym miejscem pielgrzymkowym.
Benedykta można uznać za wielkiego organizatora życia zakonnego na Zachodzie. Dlatego 24 października 1964 roku papież Paweł VI z okazji poświęcenia odbudowanej bazyliki na Monte Cassino ogłosił go patronem Europy. Jego Reguła stała się podstawą życia zakonnego m.in. kamedułów, cystersów, trapistów, kartuzów. Wokół postaci Świętego rozwinęło się bogactwo zwyczajów na przykład: dzwonki św. Benedykta, medalik św. Benedykta, grosze św. Benedykt. W ikonografii Święty przedstawiany jest jako opat w habicie benedyktyńskim, z kielichem, krukiem, kulą, cierniami, w godzinie śmierci, w kręgu mnichów, ze św. Scholastyką.
Martyrologium Romanum wspomina św. Benedykta z Nursji w dniu 11 lipca, benedyktyni 21 marca (dies natalis), a wierni obrządku bizantyjskiego 14 marca.
Patronat
Święty Benedykt z Nursji jest patronem Europy, nauczycieli, dzieci w wieku szkolnym, metaloplastyków, górników, badaczy jaskiń, wydawców, umierających. Wzywany jest przy gorączce, zapaleniach i zatruciach; przeciwko magii.
Medalik św. Benedykta z Nursji
Z jednej strony (awers) medalik przedstawia św. Benedykta trzymającego w prawej ręce mały krzyż, a w lewej księgę (świętą Regułę); na obrzeżu widnieje napis: Eius in obitu nostro praesentia muniamur (Niech Jego obecność broni nas w chwili śmierci). Przy postaci świętego – napis: Crux sancti patris Benedicti (Krzyż świętego Ojca Benedykta). Poniżej tego napisu, po prawej ręce św. Benedykta przedstawiony jest pęknięty kielich, z którego wypełza wąż. To nawiązanie do rozpoznania przez św. Benedykta trucizny podanej mu przez wrogów w Vicovaro. Na tej samej wysokości, po lewej ręce Świętego, kruk z rozpostartymi skrzydłami kroczy obok chleba. To przypomnienie innego wydarzenia z życia św. Benedykta. Nakazał on krukowi ukrycie zatrutego chleba, który miał uśmiercić św. Benedykta.
Druga strona (rewers) medalika ma pośrodku wielki krzyż. Nad nim widnieje dewiza zakonu benedyktyńskiego: Pax – Pokój. Na czterech polach wyznaczonych przez ramiona krzyża znajdują się litery: C S P B – Crux Sancti Patris Benedicti (Krzyż Świętego Ojca Benedykta). Na belce pionowej krzyża, od góry do dołu: C S S M L – Crux Sacra Sit Mihi Lux (Krzyż święty niech mi będzie światłem). Na belce poprzecznej: N D S M D – Non Draco Sit Mihi Dux (Diabeł – dosłownie: smok – niech nie będzie mi przewodnikiem).
Na obrzeżu medalika znajduje się napis; litery na prawo: V R S N S M V – S M Q L I V B: Vade retro Satana, Numquam Suade Mihi Vana – Sunt Mala Quae Libas, Ipse Venena Bibas (Idź precz szatanie, nie kuś mnie do próżności – Złe jest to co podsuwasz, sam pij truciznę).
Formuły umieszczonej na medaliku należy nauczyć się na pamięć i w odpowiednich sytuacjach wypowiadać: Krzyż święty niechaj zawsze mi przyświeca. Szatan zaś, złych myśli niech nigdy nie wznieca. Tę formułę wypowiadamy, gdy zły duch chce nas wziąć pod swoje jarzmo, lub w chwili doznania pokus, czyniąc przy tym kciukiem mały znak krzyża w okolicach splotu słonecznego. Kto zapomni tych słów, ten powinien uczynić znak krzyża i wypowiedzieć słowa: Idź precz szatanie! albo: Święty Benedykcie, broń mnie! Moc znaku Krzyża św. jest dla szatana tak wielka i straszna, że stanowi dla niego niedostępną tarczę. Aprobata Kościoła wydana w 1742 roku przez papieża Benedykta XIV potwierdza, iż używanie tego medalika poprzez pośrednictwo św. Benedykta wyjednuje u Boga wiele łask.
Myśli św. Benedykta z Nursji
„Jeśli ludziom możnym pragniemy przedstawić jakąś sprawę, ośmielamy się czynić to jedynie z najgłębszą pokorą i szacunkiem. Z o ileż większą pokorą i czystszym oddaniem musimy zanosić nasze prośby przed oblicze Boga, Pana wszechświata! A i to należy wiedzieć, że nie wielomówstwo, lecz tylko czystość serca i łzy skruchy zasługują w oczach Boga na wysłuchanie. Dlatego też modlitwa powinna być krótka i czysta, chyba że natchnienie łaski Bożej skłoni nas do jej przedłużenia”.
„Jakie są narzędzia dobrych uczynków. Przede wszystkim kochać Boga z całego serca, z całej duszy i z całej mocy, następnie bliźniego, jak siebie samego”.
„Uważać za rzecz pewną, że Bóg patrzy na nas na każdym miejscu”.
„Złe myśli przychodzące do serca natychmiast rozbijać o Chrystusa i wyjawiać je ojcu duchownemu”.
„Nie pragnąć, by nas nazywano świętymi, zanim nimi zostaniemy; lecz najpierw świętym zostać, by nazwa ta odpowiadała prawdzie”.
„Jeśli zdarzy się jakaś kłótnia, pojednać się przed zachodem słońca”.
Modlitwa do św. Benedykta z Nursji
Boże, Ty ustanowiłeś świętego Benedykta, opata, znakomitym mistrzem dla tych, którzy poświęcają swoje życie Twojej służbie, spraw, abyśmy ponad wszystko stawiali miłość ku Tobie i z radosnym sercem biegli drogą Twoich przykazań. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.