apostoł, postać biblijna
Wspomnienie w Martyrologium Romanum:
25 lipca
Życiorys św. Jakuba Większego
Święty Jakub Apostoł zwany także Większym lub Starszym (w odróżnieniu od drugiego Apostoła zwanego Jakubem Mniejszym lub Młodszym) był powołany przez Jezusa, razem ze swym bratem Janem, jako jeden z Jego pierwszych uczniów. Jakub był starszym bratem św. Jana Apostoła, ich ojcem był rybak Zebedeusz, a matką – Salome z Betsaidy. Obaj bracia byli rybakami i mieszkali nad Jeziorem Galilejskim (Tyberiadzkim), prawdopodobnie w Betsaidzie.
Św. Jan podaje, że byli wspólnikami św. Piotra Apostoła. Jakub Większy należał do uprzywilejowanych uczniów Pana Jezusa, którzy byli świadkami wskrzeszenia córki Jaira, przemienienia na górze Tabor oraz modlitwy w Ogrójcu. Był także świadkiem drugiego cudownego połowu ryb, o którym mówi św. Jan w swojej Ewangelii. Żywe usposobienie Jakuba i Jana sprawiło, że Jezus nazwał ich „synami gromu”.
Tradycja podaje, że św. Jakub Większy po Zesłaniu Ducha Świętego udał się najpierw do Hiszpanii, żeby tam głosić Dobrą Nowinę. Z tego też zapewne powodu jest on szczególnie czczony właśnie w Hiszpanii i w Portugalii – jest pierwszym patronem tych krajów. Niezależnie od tego, czy to prawda, był pierwszym biskupem Jerozolimy, a także pierwszym wśród Apostołów, a drugim po św. Szczepanie, męczennikiem Kościoła.
W 44 roku Herod Agryppa I, wnuk Heroda I Wielkiego, chcąc się przypodobać Żydom, kazał ściąć św. Jakuba Większego, a potem uwięzić św. Piotra. Euzebiusz podaje jako głos tradycji, że Jakub ucałował swojego kata, czym kat tak się wzruszył, że nawrócił się na chrześcijaństwo, ponosząc za to także męczeńską śmierć.
Według tradycji w VII wieku relikwie św. Jakuba miały być sprowadzone z Jerozolimy do Compostelli w Hiszpanii. Sama nazwa Compostella ma się wywodzić od łacińskich słów Campus stellae (Pole gwiazdy), bowiem relikwie świętego, przywiezione najpierw do miasta Iria, zaginęły i dopiero w IX wieku miał je odnaleźć biskup, prowadzony cudowną gwiazdą. Hiszpańska zaś nazwa Santiago znaczy po polsku święty Jakub. Dwie te nazwy łączy się w jedno, stąd nazwa miasta dziś brzmi Santiago de Compostella. Tam do dzisiejszego dnia jest grób św. Jakuba.
W średniowieczu po Ziemi Świętej i Jerozolimie było to trzecie sanktuarium chrześcijaństwa. W katedrze genueńskiej oglądać można artystyczny relikwiarz ręki św. Jakuba, wystawiany na pokaz podczas rzadkich okazji. W ikonografii Święty przedstawiany jest jako starzec o silnej budowie ciała w długiej tunice i w płaszczu lub pielgrzym w miękkim kapeluszu z szerokim rondem. Jego atrybutami są: bukłak, kij pielgrzyma, księga, miecz, muszla, torba, turban turecki, zwój.
Patronat
Święty Jakub Większy jest patronem Hiszpanii i Portugalii, zakonów rycerskich, czapników, hospicjów, szpitali, kapeluszników, pielgrzymów, sierot, rybaków.
Modlitwa do św. Jakuba Większego
Wszechmogący, wieczny Boże, święty Jakub jako pierwszy z Apostołów przelał krew za Chrystusa, niech jego mężne wyznanie utwierdza Twój Kościół, a jego opieka niech mu stale towarzyszy. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
Litania do św. Jakuba Większego
Kyrie eleison. Chryste eleison, Kyrie eleison.
Chryste usłysz nas, Chryste wysłuchaj nas.
Ojcze, z nieba Boże, zmiłuj się nad nami.
Synu, Odkupicielu świata, Boże
Duchu Święty, Boże
Święta Trójco, Jedyny Boże
Święta Maryjo Królowo Apostołów, módl się za nami.
Królowo Męczenników,
Święty Jakubie Apostole,
Synu Zebedeusza,
Bracie świętego Jana Apostoła,
Gotowy na wezwanie Pana,
Powołany przez Jezusa na ucznia,
Wybrany Apostołem,
Opuszczający wszystko dla Jezusa,
Synu gromu,
Uprzywilejowany przez swego Mistrza,
Świadku wskrzeszenia córki Jaira,
Urzeczony dwukrotnym cudownym połowem ryb,
Obecny przy Przemienieniu Pańskim,
Towarzyszący Jezusowi w Ogrójcu,
Świadku męki i śmierci Jezusa,
Wiemy Chrystusowi aż do końca,
Prześladowany dla Jezusa,
Głowo Kościoła Jerozolimskiego,
Jaśniejący wiarą i pobożnością,
Przyjacielu Chrystusa,
Znoszący wzgardę i poniżenie,
Doskonały w ubóstwie,
Przykładzie gorliwości apostolskiej,
Niestrudzony pielgrzymie,
Opiekunie wdów i sierot,
Pełen miłości bliźniego,
Przebaczający swemu zdrajcy i katowi,
Pozyskujący go dla Chrystusa,
Ścięty mieczem za wiarę,
Pierwszy męczenniku wśród apostołów,
Opiekunie pielgrzymów,
Dzielny nasz obrońco w walce ze złym duchem,
Niezawodny nasz Patronie przed Bogiem,
Patronie Portugalii i Hiszpanii,
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, przepuść nam Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, wysłuchaj nas Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad nami.
P: Módl się za nami święty Jakubie Apostole.
W: Abyśmy się stali godnymi obietnic Chrystusowych.
Módlmy się
Wszechmogący, wieczny Boże, który krwią męczeńską świętego Jakuba uświęciłeś pierwsze owoce kapłaństwa Twoich Apostołów, spraw, aby Twój Kościół został wzmocniony Jego wyznaniem wiary i zawsze cieszył się Jego wstawiennictwem. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.